વિશ્વના ઘઉંના બે મુખ્ય ઉત્પાદકો રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચેના યુદ્ધને કારણે મધ્ય પૂર્વ અને ઉત્તર આફ્રિકાના દેશોમાં ઘઉંની તીવ્ર અછત સર્જાઈ છે. ભારત અને ચીન પછી રશિયા ઘઉંનું સૌથી મોટું ઉત્પાદક છે અને રશિયા વિશ્વમાં ઘઉંનો સૌથી મોટો નિકાસકાર છે.
યુક્રેન ઘઉંના વિશ્વના પાંચ સૌથી મોટા નિકાસકારોમાંનું એક છે. મધ્ય પૂર્વ અને ઉત્તર આફ્રિકાને મોટાભાગના ઘઉં યુક્રેન અને રશિયામાંથી મળે છે. યુદ્ધે આ વેપારને ગંભીર અસર કરી છે અને આયાત કરતા દેશોમાં ઘઉંની તીવ્ર અછત સર્જાઈ છે.
લંડનની SOAS યુનિવર્સિટીમાં મધ્ય પૂર્વના રાજકારણના પ્રોફેસર કારાબેકીર અકોયુનલુએ અલ જઝીરાને જણાવ્યું હતું કે જો યુક્રેનમાં યુદ્ધ લંબાય છે, તો તે યુક્રેનના ઘઉંના પાકને અસર કરશે. “ઘઉંની લણણી જુલાઈમાં શરૂ થાય છે
અને આ વર્ષની ઉપજ ઘણી સારી રહેવાની ધારણા છે. જો સ્થિતિ સામાન્ય રહેશે તો વૈશ્વિક બજારમાં ઘઉંનો પૂરતો પુરવઠો રહેશે, પરંતુ જો યુક્રેનમાં યુદ્ધ લંબાય તો દેશમાં ઘઉંના પાકને અસર થઈ શકે છે. તેના કારણે વૈશ્વિક પુરવઠાને પણ અસર થશે
યુક્રેન પર રશિયન હુમલાના જવાબમાં પશ્ચિમી દેશોએ કેટલીક રશિયન બેંકોને આંતરરાષ્ટ્રીય SWIFT બેંકિંગ સિસ્ટમ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. તેનાથી રશિયાની નિકાસ પર અસર થશે અને ઘઉંની નિકાસને પણ અસર થશે.
મધ્ય પૂર્વના દેશો તેમના ઘઉંની આયાત યુક્રેન અને રશિયાથી જ કરે છે. તુર્કી દેશમાં તેની જરૂરિયાતનું માત્ર અડધું જ ઉત્પાદન કરે છે. તુર્કી તેના ઘઉંની આયાતના 85 ટકા રશિયા અને યુક્રેન પાસેથી ખરીદે છે. તુર્કીના આંકડાકીય સંસ્થાના આંકડા અનુસાર, તુર્કીએ વર્ષ 2021માં રેકોર્ડ સ્તરે યુક્રેનથી ઘઉંની આયાત કરી હતી.
પ્રોફેસર કારાબેકીર કહે છે, ‘તુર્કીની સરકાર કહે છે કે તે ઘઉંની અછતને પહોંચી વળવા માટે ઘઉંનું સ્થાનિક ઉત્પાદન વધારશે. પરંતુ હજુ પણ આનાથી તુર્કીમાં ઘઉંના ભાવમાં ભારે વધારો થશે.