કાશ્મીર ફાઇલ્સ’નો એક ડાયલોગ છે – “જૂઠ ફેલાવવું એ પાપ છે, પરંતુ સત્ય છુપાવવું એ મોટું પાપ છે.” અને ફિલ્મના નિર્માતાઓએ બંને કર્યું છે – જૂઠ ફેલાવ્યું છે અને સંપૂર્ણ સત્ય છુપાવ્યું છે. ફિલ્મની વાર્તાની ગૂંચવણોમાં પ્રવેશતા પહેલા, એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે કાશ્મીરી પંડિતોએ 1990 ના દાયકામાં અને ત્યારપછી જે પીડા અને વેદનાઓમાંથી પસાર થયા હતા તેની કલ્પના કરી શકાતી નથી. પરંતુ જ્યાં સુધી ફિલ્મની વાર્તાનો સંબંધ છે, તે ઉપજાવી કાઢેલી, સ્વ-નિર્મિત અને અતિશયોક્તિથી ભરેલી છે.
બીજો સૌથી મહત્વનો મુદ્દો એ છે કે આપણે બધાએ એક વાત ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ. એટલે કે, આપણને જે પણ કન્ટેન્ટ મળે છે, આપણે તેના સારા અને ખરાબ બંને પાસાઓને ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ.
ઉદાહરણ તરીકે, નેટફ્લિક્સની વેબસિરીઝ ‘નાર્કો’ લો. આ કોલંબિયાના ડ્રગ સ્મગલર પાબ્લો એસ્કોબારની બાયોગ્રાફી છે. પરંતુ તેનું સિનેમેટિક વર્ણન એટલું મજબૂત છે કે શ્રેણીના અંતમાં, પ્રેક્ષકો પાબ્લો પ્રત્યે સહાનુભૂતિ રાખવાનું શરૂ કરે છે, જે સ્પષ્ટપણે એક મોટો ગુનેગાર હતો.
કાશ્મીર ફાઇલ્સ’ એક સત્ય ઘટના પર આધારિત હોવા છતાં, ફિલ્મ નિર્માતાઓએ ચોક્કસપણે ફિલ્મને શક્ય તેટલી “નાટકીય” બનાવવા માટે કલાત્મક છૂટ લીધી છે. ફિલ્મ ખૂબ લાંબી અને ધીમી છે, પરંતુ અનુપમ ખેર અને દર્શન કુમારના અદ્ભુત અને મનમોહક અભિનય એ લોકોને આકર્ષિત રાખે છે. આ ફિલ્મમાં દર્શન કુમાર અનુપમ ખેરના પૌત્રની ભૂમિકામાં છે.
પ્રથમ, જો કે ફિલ્મનો હેતુ ઈતિહાસના સત્યને રજૂ કરવાનો છે, તે ઈતિહાસ પોતે લખવાનો પ્રયાસ કરે છે. અને કાશ્મીરી પંડિતોની દુર્દશા બતાવવાને બદલે તે કાશ્મીરી મુસ્લિમોની મનસૂબા જણાવે છે.
ફિલ્મની વાર્તા 1990ના દાયકામાં સેટ છે અને તેની શરૂઆત કાશ્મીરી મુસ્લિમ બાળકોના બંદૂકો લઈને નીકળેલા સરઘસથી થાય છે. તેની ઉંમર આઠથી 10 વર્ષની છે. જો કે આંતરરાષ્ટ્રીય અને રાષ્ટ્રીય બંને મીડિયાએ કાશ્મીરનું વ્યાપકપણે દસ્તાવેજીકરણ કર્યું છે, પરંતુ તે ક્યારેય પુષ્ટિ થઈ નથી કે આવા નાના બાળકોને સશસ્ત્ર જૂથોમાં ભરતી કરવામાં આવે છે.
ઘાટીના સૌથી નાના આતંકવાદી મુદાસિર પારે, જેનું 2018માં શ્રીનગરમાં મૃત્યુ થયું હતું, તે 15 વર્ષનો હતો. આ સિવાય કાશ્મીર સંઘર્ષના ઈતિહાસમાં આઠ કે નવ વર્ષના બાળકોની સામૂહિક ભરતીના કોઈ અહેવાલ નથી.